شرکت تعاونی چیست

یک نوع دیگر از شرکت های تجارتی ، شرکت های تعاونی است که هدفش با سایرشرکت های تجارتی فرق می کند ؛ زیرا هدف آن شرکت ها فعالیت به منظور سود و بهره دهی بیشتر است اما هدف شرکت های تعاونی کمک به وضعیت اقتصادی و رفاه شرکاء و تامین حوائج و نیازمندی های مخصوص آن ها است . شرکت تعاونی شرکتی است که بین اشخاص حقیقی،برای فعالیت در امور مربوط به تولید و توزیع،در جهت اهداف مصرح در قانون بخش تعاونی ،تشکیل می شود.هدف اصلی این شرکت ها کمک به بهبود وضع اقتصادی و رفاه شرکاء و تامین حوائج و نیازمندی های مخصوص آن ها است و معمولاَ در مواقعی بیشتر تشکیل می شود که وضع اقتصادی آشفته و نامساعد باشد و بعلت تورم و گرانی قدرت خرید مردم کم است و لذا برای ارائه خدمات و تولید و امکانات رفاهی،اقشار کم درآمد را تحت پوشش خود قرار می دهد .

– شرکت های تعاونی از نظر نوع فعالیت به دو دسته تقسیم می شوند :

الف) شرکت تعاونی تولید :

شرکتی است که به منظور اشتغال اعضاء در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر اینها فعالیت می‌نماید .

ب) شرکت تعاونی توزیع :

شرکتی است که در امور مربوط به تهیه و توزیع کالا، مسکن، خدمات و سایر نیازمندیهای اعضاء فعالیت می‌نماید .

– شرکت ها تعاونی از نظر عضویت به دو دسته تقسیم می شوند :

الف- شرکت تعاونی عام :

شرکتی است که عضویت در آن برای همه آزاد می‌باشد و موسسین یا شرکت باید برای تأمین قسمتی از سرمایه اولیه و یا افزایش سرمایه شرکت سهام آنرا به عموم عرضه نمایند .

ب- شرکت تعاونی خاص :

شرکتی است که عضویت در آن منحصراً برای گروهی خاص از قبیل : کارگران، کارمندان، کشاورزان، دانشجویان، ایثارگران، زنان، مشاغل خاص و نظایر اینها آزاد باشد، بدیهی است تعاونی موظف به پذیرش متقاضیان واجد شرایط بوده و از این نظر محدودیتی برای عضویت وجود ندارد .

– شرایط تشکیل و ثبت شرکت های تعاونی :

در شرکت تعاونی ، حداقل شرکا 7 نفر ، حداقل سرمایه محدودیت ندارد و حداقل هیات مدیره یا مدیران 1 نفر یا بیشتر است . میزان مسئولیت هر یک از شرکا ، در صورت سهامی بودن به میزان مبلغ اسمی هر سهامدار و در غیر سهامی ، با توجه به تراضی شرکا در اساسنامه است.

فقط اشخاص حقیقی،یعنی افراد انسانی،می توانند به تشکیل شرکت تعاونی اقدام کنند و به عضویت آن درآیند.این مطلب از منطوق ماده 8 قانون بخش تعاونی که می گوید:”عضو در شرکت های تعاونی،شخصی است حقیقی”مستفاد می شود.نکته قابل ذکر این است که در شرکت های تعاونی،بر خلاف شرکت های تعاونی که در آن ها اصولاَ حق رای شرکاء و سهامداران،با میزان سرمایه آن ها در شرکت ارتباط دارد،حق رای اعضاء،به مقدار سرمایه آن ها بستگی ندارد و هر عضو در مجامع عمومی،بدون توجه به مقدار سرمایه ای که در شرکت تعاونی دارد،دارای یک رای است که به آن اصل هر عضو یک رای می گویند.

تاسیس شرکت های تعاونی بر اساس اقدام مجمع موسس که عبارت از عده ای افراد واجد شرایط عضویت می باشد صورت می گیرد ، تعداد اعضای مجمع عمومی موسس هفت نفر بوده که سه نفر را از بین خود به عنوان هیات موسس انتخاب می نمایند و متعاقباَ هیات اخیر یک نفر نماینده تام الاختیار خود را به اداره کل تعاون معرفی می نماید. هیات موسس اساسنامه شرکت را طبق قانون و مقررات و تطبیق آن با اساسنامه های مقبول وزارت تعاون تنظیم نموده و کلیات طرح پیشنهادی مشتمل بر توجیه ضرورت تشکیل تعاونی ، اعلام تعداد و مشخصات داوطلبانه اولیه عضویت و مهارت ها و تخصص های آنان در تعاونی های تولیدی، چگونگی تهیه سرمایه و میزان سهم هر عضو جهت تامین سرمایه شرکت ، اعلام نام بانک یا موسسه اعتباری، توضیح میزان و چگونگی سرمایه گذاری و مشارکت وزارت خانه ، سازمان و یا شرکت دولتی، وابسته یا تحت پوشش دولت ، بانک ، نهاد انقلاب اسلامی و یا تعاونی دیگر را تهیه می نماید و با تقدیم تقاضانامه کتبی تاسیس شرکت ، اولین مجمع عمومی را جهت تصویب و ثبت اساسنامه و تعیین هیات مدیره و سایر وظایف مجمع عمومی پس از کسب موافقت وزارت یا اداره کل تعاون دعوت کرده و تشکیل می دهد . ( مستفاد از ماده 31 و 32 و بخش الف دستورالعمل تشکیل شرکت ها و اتحادیه های تعاونی ) لازم به تذکر است که اداره تعاون متعاقب وصول مدارک فوق آن را مورد بررسی و اظهارنظر قرار داده و موافقت اولیه خود را اعلام می نماید. در اولین جلسه رسمی مجمع عمومی عادی که با شرکت متقاضیان همراه با رسید لازم اتحادیه سهام مقرر تشکیل می شود ، اساسنامه پیشنهادی پس از بحث و بررسی با موافقت حداقل دو سوم اعضاء تصویب شده و اعضایی که با مصوبه آن مجمع در مورد اساسنامه موافقت نداشته باشند می توانند در همان جلسه تقاضای عضویت خود را پس بگیرند ( مستفاد از تبصره 2 و 3 ماده32).

حداقل و حداکثر تعداد عضو در تعاونی ها به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و رعایت اصل عدم تمرکز و تداول ثروت به موجب آیین نامه مصوبه وزارت تعاون تعیین می گردد، ولی در هر حال تعداد اعضا از 7 نفر کم تر نخواهد بود. ( ماده 6)

در همان جلسه اول مجمع عمومی عادی اعضاء هیات مدیره انتخاب می گردند و با تشکیل اولین جلسه هیات مدیره ، اسامی و مشخصات کامل اعضای هیات مدیره انتخاب می گردند و با تشکیل اولین جلسه هیات مدیره ، اسامی و مشخصات کامل اعضای هیات مدیره و مدیر عامل و بازرسان شرکت تهیه و جهت بررسی تقدیم اداره کل تعاون می گردد.

اولین هیات مدیره منتخب شرکت تعاونی مکلف است پس از اعلام قبولی با انجام تشریفات مقرر نسبت به ثبت تعاونی اقدام نمایند.

جهت ثبت شرکت ها و اتحادیه های تعاونی پس از طرح و تصویب آن ارائه مدارک ذیل در چهار نسخه به اداره ثبت شرکت ها الزامی است ( مستفاد از ماده 51).

_ صورت جلسه تشکیل مجمع موسس و اولین مجمع عمومی عادی و اسامی اعضا و هیات مدیره منتخب و بازرسان و مدیر عامل شرکت

_ اساسنامه مصوب مجمع عمومی – درخواست کتبی ثبت – طرح پیشنهادی و ارائه مجوز وزارت تعاون – رسید پرداخت مقدار لازم التادیه سرمایه – مدارک دعوت تشکیل اولین جلسه مجمع عمومی عادی ( موضوع بند 2 ماد ه32)- موافقت نامه تشکیل شرکت یا اتحادیه ( تبصره ماده 51) – مجوز ثبت شرکت یا اتحادیه ( بند 28 ماده 66 و بند 4 ماده 51).

لازم به تذکر است که به موجب مقررات تعاون سرمایه تامین یا تعهد شده از طرف اعضاء در مرحله تاسیس شرکت نباید کم تر از 51 درصد کل سرمایه شرکت باشد  و هر تعاونی وقتی ثبت و تشکیل می گردد که حداقل یک سوم آن تادیه و در صورتی که به صورت نقدی و جنسی باشد تقدیم و تسلیم شده باشد. اعضاء تعاونی نیز مکلفند مبلغ پرداخت نشده سهم خود را ظرف مدت مقرر در اساسنامه تادیه نمایند ( ماده 21).

اداره ثبت شرکت ها موظف است که پس از دریافت اسناد و مدارک لازم نسبت به ثبت تعاونی ها و آگهی در روزنامه رسمی اقدام نماید ( ماده 52).

عضو در شرکت های تعاونی شخصی است حقیقی که واجد شرایط مندرج در قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران بوده و ملتزم به اهداف بخش تعاونی و اساسنامه قانونی آن تعاونی باشد. در تعاونی های تولید عضو باید در تعاونی به کار اشتغال داشته باشد ( ماده 8 ق. ت. ج. ا).

شرایط عضویت در تعاونی ها در ماده 9 ( ق. ت. ج. ا) به شرح ذیل احضاء شده است:

– تابعیت جمهوری اسلامی ایران

– عدم ممنوعیت قانونی و حجر و ورشکستگی به تقصیر

– عدم سابقه ارتشاء

– اختلاس و کلاهبرداری

– درخواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساسنامه تعاونی

– عدم عضویت در تعاونی مشابه

خروج عضو از تعاونی اختیاری بوده و نمی توان آن را منع کرد. لیکن در صورتی که خروج نامبرده موجب ضرری برای تعاونی باشد ، ملزم به جبران آن خواهد بود ( مستفاد از تبصره 1 و 2 ماده 12).

اعضاء تعاونی در صورت پیشنهاد هر یک از مدیران و تصویب مجمع عمومی در موارد ذیل اخراج می گردند :

– از دست دادن هر یک از شرایط عضویت مقرر در این قانون

– عدم رعایت مقررات اساسنامه و سایر تعهدات قانونی پس از هر اخطار کتبی توسط هیات مدیره به فاصله 15 روز و گذشتن 15 روز از تاریخ اخطار دوم با تصویب مجمع عمومی فوق العاده.

_ ارتکاب اعمالی که موجب زیان مادی تعاونی شود و وی نتواند ظرف مدت یک سال آن را جبران نماید یا اعمالی که به حیثیت و اعتبار تعاونی لطمه وارد کند یا با تعاونی رقابتی ناسالم بنماید ( مستفاد از ماده 13).

در صورت فوت عضو ، ورثه او با وجود شرایط لازم عضو تعاونی محسوب می شوند و در صورت تعدد بایستی مابه التفاوت افزایش سهم ناشی از تعدد خود را بپردازند در غیر این صورت و یا اعلام عدم تمایل ، عضویت آن ها لغو می گردد، در صورت لغو عضویت به سبب فوت ، استعفاء ، انحلال ، اخراج ، به موجب اساسنامه و قرارداد منعقده سهم و کلیه حقوق و مطالبات عضو و مطالبات عضو به قیمت روز تقویم و به دیون تعاونی تبدیل می شود که پس از کسر دیون وی به تعاونی ، به او یا ورثه اش پرداخت می شود ، در صورت تقاضای ورثه مبنی بر پرداخت سهم عضو متوفی از عین اموال تعاونی و عدم امکان تراضی یا مصالحه ، چنانچه عین قابل واگذاری بوده و موجب اخلال و ضرر فاحش به اعضا تعاونی نگردد، آن قسمت از مطالبات تسلیم ورثه می گردد ( مستفاد از مواد 14 و 15 ق. ت. ا. ج).

سهم اعضای تعاونی در تامین سرمایه شرکت تعاونی برابر می باشد مگر آن که مجمع تصویب نماید که اعضاء سهم بیشتری را تادیه نمایند، در این صورت حداقل و حداکثر سهام باید در حدودی باشد که وزارت تعاون متناسب با نوع و تعداد اعضاء تعاونی ها تعیین می نماید. عضو یا اعضاء تعاونی می توانند سهم خود را به دیگر اعضا و یا افراد جدید واجد شرایط با رعایت مقررات واگذار نمایند ( مستفاد از مواد 20 و 22).

در خاتمه این قسمت متذکر می گردد که اتحادیه های تعاونی که با عضویت شرکت ها و تعاونی هایی که موضوع فعالیت آن ها واحد می باشد تشکیل می گردد. ( حداقل هفت شرکت تعاونی داوطلب )، بعد از تشکل ارکان مقرر در هر اتحادیه ( مجمع عمومی ، هیات مدیره ، هیات بازرسی ) همانند مراحل ثبت شرکت های تعاونی به ثبت می رسد ( مستفاد از مواد 43 و 45).

پس از ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی ، مراحل اخذ پروانه تاسیس طبق دستورالعمل وزارت تعاون به شرح ذیل می باشد:

– درخواست کتبی شرکت یا اتحادیه تعاونی

– ارائه مدارک ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی و آگهی تاسیس مندرج در روزنامه رسمی

– تعیین شماره مخصوص ( کد ) از طرف وزارت تعاون یا اداره کل تعاون استان برای شرکت یا اتحادیه تعاونی ثبت شده

– بالاخره صدور پروانه تاسیس برای متقاضی توسط وزارت تعاون یا اداره کل تعاون استان

– مجوز ثبت شرکت تعاونی :

مجوز ثبت شرکت تعاونی برای ثبت هر شرکت یا اتحادیه تعاونی لازم است. در گام نخست باید اقدامات انجام شده برای تشکیل آن، از لحاظ مطابقت با مقررات به تایید وزارت تعاون برسد و برای آن “مجوز ثبت” صادر شود. مجوز ثبت حاکی از تایید وزارت تعاون بر مطابقت اقدامات انجام شده برای تشکیل تعاونی با مقررات مربوط است. برای اخذ مجوز ثبت، اولین هیئت مدیره یا وکیل وی، مدارک مورد نیاز ثبت تعاونی را به وزارت تعاون تسلیم و صدور آن را درخواست می کند. وزارت تعاون پس از بررسی مدارک در صورت تایید اقدامات انجام شده، مجوز ثبت را صادر می کند.

مجوز ثبت شرکت تعاونی یکی از مدارکی است که باید برای ثبت تعاونی به مرجع ثبت تسلیم شود و بدون آن ثبت تعاونی ممکن نیست. هیئت مدیره مکلف است ظرف یک ماه از تاریخ برگزاری اولین مجمع عمومی عادی مدارک لازم از جمله مجوز ثبت شرکت یا اتحادیه تعاونی را برای ثبت و صدور آگهی مربوط به مرجع ثبت تسلیم کند.

وزارت تعاون برای صدور مجوز شرکت تعاونی، امور ذیل را بر اساس مدارک تسلیم شده بررسی می کند:

-موجود بودن همه مدارک لازم مربوط به تشکیل تعاونی و صحیح بودن ترتیب تنظیم آن ها؛

-مطابقت داشتن اقداماتی که هیئت موسس و اولین مجمع عمومی عادی برای تشکیل تعاونی انجام داده اند و نیز اقدامات و اعمال هیئت مدیره با مقررات قانون بخش تعاونی و آیین نامه اجرایی قانون مذکور و آیین نامه ها و دستورالعمل های مربوط؛

-مطابقت داشتن اساسنامه مصوب تعاونی با نمونه اساسنامه مربوط و قانون برای احراز موارد مذکور وزارت تعاون، مطالب و امور متعددی را بررسی می کند که امور ذیل از جمله آن هاست.

-تشکیل شدن تعاونی در ظرف مدت دو ماه از تاریخ صدور موافقتنامه تشکیل از طرف وزارت تعاون یا در ظرف مدت تمدید شده، اگر مدت مذکور تمدید شده باشد؛

-موجود بودن همه مطالب لازم در دعوتنامه ای که هیئت موسس برای تشکیل اولین مجمع عمومی عادی انتشار داده است؛

-مراعات فاصله زمانی بین تاریخ انتشار دعوتنامه مذکور با تاریخ تشکیل اولین جلسه مجمع عمومی عادی که طبق آیین نامه مربوط نباید از 30 روز کمتر و از 35 روز بیشتر باشد.

-مراعات شدن نصاب لازم برای رسمیت جلسه اولین مجمع عمومی عادی؛

-عدم تخلف از مقررات راجع به رأی گیری برای انتخاب اعضای اولین هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان و مراعات شدن اکثریت مقرر برای انتخاب آن ها و به تعداد مقرر انتخاب شدن اعضای اصلی و اعضای علی البدل؛

-نوشته شدن کلیه مطالب ضروری در صورت جلسات هیئت مؤسس و اولین مجمع عمومی عادی و رؤسا و وافی به مقصود بودن آن ها؛

-وجود امضای رئیس مجمع و منشی و ناظران جلسه در پایان صفحات اساسنامه؛

-اعلام قبولی یکایک اعضای هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان پس از انتخاب شدن؛

-محرز بودن وجود شرایط مقرر در ماده 38 قانون بخش تعاونی در اعضای هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان؛

-انتخاب هیئت رئیسه برای هیئت مدیره و مراعات اکثریت لازم برای انتخاب آن؛

-عدم مغایرت هدف تعیین شده در اساسنامه برای تعاونی یا اهدافی که در ماده یک قانون بخش تعاونی،برای تعاونی ها مقرر شده است.

-مطابقت داشتن موضوع و حدود عملیات تعیین شده در اساسنامه برای تعاونی با نوع تعاونی و از لحاظ تولیدی یا توزیعی و شهری یا روستایی بودن آن در شرکت های تعاونی؛

-برابر بودن تعداد سهام و سرمایه اولیه ای که در اساسنامه برای تعاونی در شرکت های تعاونی قید شده است با جمع تعداد سهام و مقدار سرمایه داوطلبان عضویت و بالغ بودن آن به تمام سرمایه (یا به میزان حداقل 51 درصد مقرر در ماده 17 قانون بخش تعاونی برای شرکت های تعاونی)؛

-تقویم و تسلیم شدن آورده های غیر نقدی داوطلبان عضویت (اگر وجود داشته باشد)؛

-میزان و نحوه سرمایه گذاری یا مشارکت نهادها و ارگان های دولتی و عمومی موضوع ماده مذکور از قانون بخش تعاونی (اگر وجود داشته باشد) در شرکت های تعاونی؛

-وجود داوطلبان عضویت به تعداد حداقل مقرر در مقررات مربوط؛

-انتخاب مدیر عامل به وسیله هیئت مدیره طبق مقررات مربوط و غیره

مرجع ثبت:

مرجع ثبت تعاونی ها در تهران “اداره کل ثبت شرکت ها” و در شهرستان ها “اداره ثبت” واقع در مرکز اصلی تعاونی است.

هرگونه تغییری که بعداَ در اساسنامه یا در اعضای هیئت مدیره، بازرسان و مدیر عامل تعاونی یا در سرمایه آن صورت گیرد، باید به مرجع ثبت تعاونی اعلام شود.

– مدارک لازم برای ثبت و اخذ مجوز ثبت:

مدارک و اوراقی که اولین هیئت مدیره برای اخذ مجوز ثبت تعاونی باید همراه درخواست خود به وزارت تعاون (اداره کل یا اداره تعاون) تسلیم کند، عبارتند از:

1- اساسنامه مصوب شرکت یا اتحادیه

2- دعوتنامه تشکیل اولین مجمع عمومی عادی

3- صورت جلسه اولین مجمع عمومی عادی،دایر بر تصویب اساسنامه و انتخاب اولین هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان

4- رسید پرداخت مقدار وجو لازم التادیه سرمایه تعاونی،طبق اساسنامه

5- مدارک مربوط به تقویم و تسلیم آن مقدار از سرمایه که به صورت جنس بوده است(اگر وجود داشته است)

6- فهرست اسامی و مشخصات داوطلبان تشکیل تعاونی

7- فهرست اسامی حاضران در اولین مجمع عمومی عادی که حاوی امضای آن ها باشد

8- فهرست اسامی و مشخصات و نشانی اعضای اولین هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان اعم از اصلی و علی البدل و مدیر عامل که حاوی امضای آن ها باشد

9- قبولی کتبی اعضای اولین هیئت مدیره و بازرس یا بازرسان

10- صورت جلسه راجع به جلسه اولین هیئت مدیره دایر بر انتخاب رئیس و نایب رییس و منشی هیئت مدیره،انتخاب صاحبان امضاهای مجاز و اسامی و مشخصات آن ها و انتخاب مدیر عامل

– آگهی ثبت تعاونی :

ثبت تعاونی به وسیله درج آگهی در “روزنامه رسمی” به اطلاع عموم می رسد. عندالاقتضاء می توان علاوه بر روزنامه رسمی در یکی از روزنامه های محلی یا با الصاق آگهی در معابر عمومی مرکز تعاونی نیز ثبت آن را اعلام کرد. هرگونه تغییری که بعداَ در اساسنامه داده می شود باید در روزنامه رسمی آگهی گردد. لیکن انتشار آگهی در روزنامه رسمی برای اعلام تغییر هیئت مدیره و بازرسان و مدیر عامل الزامی نیست.

– پروانه تاسیس:

هیئت مدیره تعاونی پس از ثبت باید از وزارت تعاون برای آن پروانه تاسیس بگیرد و پس از اخذ پروانه تاسیس است که شرکت تعاونی می تواند به فعالیت بپردازد. مدارک لازم برای اخذ پروانه تاسیس عبارت است از:

. فتوکپی مدارک ثبت تعاونی که از مرجع ثبت دریافت شده است (اصل مدرک نیز باید برای ملاحظه ارائه شود).

. نسخه ای از روزنامه رسمی که آگهی تشکیل شرکت تعاونی در آن چاپ شده است.

. تقاضانامه برای اخذ پروانه تاسیس که به عنوان وزارت تعاون نوشته شده است. وزارت تعاون پس از بررسی، پروانه تاسیس شرکت تعاونی را صادر و ابلاغ می کند. لازم به یادآوری است که شرکت های تعاونی، اعم از تولیدی و توزیعی، علاوه بر اخذ مجوز تشکیل و تاسیس از وزارت تعاون، باید برای انجام فعالیت حسب قوانین و مقررات مربوط از دستگاه های ذیربط نیز مجوز لازم اخذ کنند.

– مسئولیت اولین هیئت مدیره در عدم اقدام به ثبت:

طبق قانون، اولین هیئت مدیره تعاونی مکلف است به ثبت تعاونی اقدام کند. پس هر گاه هیئت مدیره مزبور به ثبت آن اقدام نکند، به علت عدم انجام وظیفه مسئول خسارتی که از این لحاظ متوجه داوطلبان عضویت می شود خواهد بود. مسئولیت اولین هیئت مدیره در عدم اقدام به ثبت تعاونی، ناشی از “تفریط” است. تفریط ترک عملی است که انجام آن بر عهده شخص باشد و در مانحن فیه اولین هیئت مدیره به وظیفه ای که قانوناً بر عهده دارد عمل نکرده است.

اولین هیئت مدیره به یکی از اعضای خود یا به مدیر عامل وکالت می دهد که برای ثبت تعاونی اقدام کند. هر گاه این شخص از انجام اقدام لازم برای ثبت خودداری کند، به نحوی که عدم ثبت تعاونی به او منتسب باشد، این امر از توجه مسئولیت به هیئت مدیره جلوگیری نمی کند، زیرا قانون صریحاَ هیئت مدیره را مکلف به اقدام برای ثبت شرکت کرده است؛ لذا مسئولیت ناشی از عدم اقدام، در هر صورت متوجه هیئت مدیره خواهد بود. ولی باید گفت شخصی که وکالت هیئت مدیره را در اقدام به ثبت شرکت بر عهده دارد در برابر هیئت مدیره نسبت به خسارت احتمالی مسئول است و هیئت مدیره بعد از اینکه شخصاَ خسارت ناشی از عدم ثبت شرکت را جبران کرد می تواند به دادگاه مراجعه کند و با اثبات این امر که عدم ثبت شرکت منتسب به اوست، مبالغی را که بابت خسارت مذکور پرداخته است طبق حکم دادگاه از وی مطالبه و وصول کند.

– تشکیل و اداره :

شرکت تعاونی یا در قالب شرکت سهامی یا مطابق مقررات اساسنامه مصوب تشکیل می گردد.زیرا در ماده 193 ق.ت می گوید:” شرکت تعاونی اعم از تولید یا مصرف ممکن است مطابق اصول شرکت سهامی یا بر طبق مقررات مخصوصی که با تراضی شرکاء ترتیب داده شده باشد تشکیل بشود.”

اساسنامه شرکت تعاونی باید شامل نام با قید کلمه  تعاونی ، هدف ، موضوع ، نوع ، حوزه عملیات ، مدت ، مرکز اصلی ، نشانی ، میزان سرمایه ، مقررات مربوط به اعضاء ، ارکان ، مقررات مالی و کار ، انحلال و تصفیه ، حداقل و حداکثر اعضا به نسبت سرمایه و فرصت اشتغال و نوع فعالیت و …. باشد.اعضا در صورتی که واجد شرایط مقرر باشند می توانند به عنوان عضو ، فعالیت نمایند و طبق اساسنامه در کلیه امور حق نظارت خواهند داشت.

– تشکیل شرکت تعاونی 3 رکن دارد : مجمع عمومی ، هیات مدیره و بازرس

الف- مجمع عمومی

مجمع عمومی که از اجتماع اعضای تعاونی یا نمایندگان آن ها تشکیل می شود به دو صورت عادی و فوق العاده منعقد می گردد.انتخاب هیات مدیره و بازرس یا بازرسان ، رسیدگی به ترازنامه و حساب سود و زیان و گزارش های مالی و تصویب بودجه سالیانه و تعیین سیاست ها و خط مشی شرکت از وظایف مجمع عادی و اتخاذ تصمیم در خصوص افزایش یا کاهش سرمایه و انحلال شرکت از اختیارات مجمع فوق العاده محسوب می شوند .

ب- هیات مدیره

هیات مدیره که حداقل 3 و حداکثر 7 نفر عضو دارد از میان اعضای شرکت ( شرکاء ) انتخاب می شوند و مسئولیت اداره امور تعاونی را بر عهده دارند.

اجرای مفاد اساسنامه ، اجرای تصمیمات مجمع عمومی، تهیه صورت ها و گزارش های مالی برای ارائه به مجمع عمومی، دعوت از مجامع عمومی و نظارت بر امور جاری و فعالیت های تعاونی و عزل و نصب و قبول استعفای مدیر عامل از جمله وظایف هیات مدیره می باشند.

ج-بازرس یا بازرسان

بازرس که توسط مجمع عمومی عادی انتخاب می شود مسئول نظارت بر عملکرد هیات مدیره و اجرای تصمیمات مجمع و اساسنامه است.بازرس همچنین باید از روند صحیح تهیه گزارش مالی و تهیه و تنظیم صورت های مالی شرکت اطمینان حاصل نماید و گزارش خود را تهیه و به مجمع عمومی سالیانه ارائه نماید.

رسیدگی به شکایات احتمالی اعضا از نحوه مدیریت و عملکرد هیات مدیره نیز بر عهده بازرس است و نتیجه را باید به مجمع ارائه دهد.

– ذخیره احتیاطی

به موجب ماده 4 قانون شرکت های تعاونی ،شرکت های مزبور ” باید برای جبران زیان های احتمالی و توسعه عملیات خود بدواَ قسمتی از درآمد را که از پانزده درصد کمتر نباشد به عنوان ذخیره احتیاطی در ترازنامه منظور نموده و سپس به تقسیم سود سهام اقدام نماید.منظور کردن این وجوه به حساب ذخیره تا زمانی است که جمع آن معادل با مجموعه سرمایه شرکت در ظرف سه سال اخیر گردد.

– معافیت :

طبق ماده 5 قانون شرکت های تعاونی شرکت های مزبور که طبق مقررات تشکیل و اساسنامه آن ها به تصویب شورای عالی تعاون کشور می رسد از پرداخت حق الثبت و تمبر سهام و مالیات بر درآمد معاف می باشند .