گرید و رتبه بندی شرکت ها
فرآیند رتبه بندی شرکت فرآیندی متشکل از پیگیری جهت تکمیل شرایط و مدارک و مراوده و پیگیری از سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور است. بسیاری از پروژه های بزرگ و دولتی و یا خصوصی به صورت مناقصه ای به شرکت های پیمانکاری و مجری واگذار می گردند، این شرکت ها چه به صورت شرکتهای پیمانکاری و چه به صورت شرکتهای مشاور در این مناقصه ها شرکت می نمایند.
معیار ارزیابی این شرکتها علاوه بر قیمت های پشنهادی جهت انجام پروژه، میزان توان فنی و سوابق کاری آنها نیز می باشد. این میزان توان فنی و سوابق کاری که متشکل از نیروها و سوابق کاری آنها، تجربه ی کاری و توان مالی شرکت است را با یک امتیاز از 1 تا 5 رتبه بندی می نمایند.
رتبه بندی شرکت ها توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی انجام می گیرد. در واقع رتبه بندی شرکت یا همان گرید شرکت بر اساس استانداردها و آیین نامه های موجود در این سازمان و به میزان احراز شرایط لازم به شرکت های پیمانکاری و مشاور اعطا می شود.
پس چنانچه پس از بررسی موارد گفته شده در بالا، شرکتها واجد شرایط تشخیص داده شدند آنگاه می توانند گواهی تشخیص صلاحیت دریافت نمایند. به این فرآیند اخذ گواهی تشخیص صلاحیت به اصطلاح رتبه بندی شرکت می گویند.
مزایای رتبه بندی شرکتها
- افزایش اعتبار و اعتماد: شرکت های دارای رتبه، از نظر کارفرمایان و سرمایه گذاران معتبرترند.
- بهبود شانس در مناقصات: شرکت در مناقصه ها برای شرکت های دارای رتبه آسان تر است.
- ایجاد فرصت های شغلی: با افزایش فعالیت شرکت ها، فرصت های شغلی جدید ایجاد می شود.
- بهبود کیفیت: شرکت های دارای رتبه ملزم به رعایت ضوابط و ارائه خدمات باکیفیت هستند.
- دسترسی به بازارهای جدید: شرکت های دارای رتبه می توانند در بازارهای جدید، به ویژه بازارهای دولتی، فعالیت کنند.
شرایط لازم جهت رتبه بندی شرکت ها
به طور کلی، شرایط لازم جهت رتبه بندی شرکت ها به شرح زیر است:
شرایط عمومی:
- جهت رتبه بندی شرکت خود ابتدا باید یک شرکت داشته باشید و چنانچه ندارید می بایستی یک شرکت را در حوزه کاری خود در اداره ثبت شرکتها به ثبت برسانید.
- داشتن حداقل دو سال سابقه کار مرتبط با موضوع رتبه درخواستی
- داشتن مدیرعامل و یا رئیس هیات مدیره دارای حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته مرتبط
- عدم سوء پیشینه کیفری و یا حرفه ای برای مدیران و اعضای هیات مدیره
- عدم اشتغال به کار در دستگاه های دولتی برای مدیران و اعضای هیات مدیره
- ارائه مدارک مربوط به سوابق کار شرکت و پرسنل
- ارائه گواهی صلاحیت فنی و حرفه ای برای پرسنل
- پرداخت تعرفه های مربوط به رتبه بندی
شرایط اختصاصی:
شرایط اختصاصی برای هر رشته و پایه رتبه بندی در آئین نامه و راهنمای طبقه بندی و ارزشیابی پیمانکاران و مشاوران به تفصیل آمده است. این شرایط شامل مواردی مانند:
- حداقل ظرفیت و توان مالی
- حداقل سابقه کار مرتبط در رشته و پایه درخواستی
- حداقل امتیاز مربوط به صلاحیت های عمومی و تخصصی
- حداقل تعداد و تخصص اعضای کادر فنی و مهندسی
مدارک لازم جهت رتبه بندی شرکت ها
مدارک لازم برای رتبه بندی شرکت ها به نوع شرکت و رتبه مورد نظر بستگی دارد. با این حال، به طور کلی مدارک زیر برای رتبه بندی شرکت ها در ایران الزامی است:
مدارک عمومی:
- مدارک ثبتی شرکت:
- آگهی تأسیس و آخرین تغییرات شرکت
- صورتجلسه هیات مدیره و انتخاب مدیرعامل
- اساسنامه شرکت
- کد اقتصادی و شناسه ملی شرکت
- گواهی تأییدیه صلاحیت از مراجع ذیصلاح (در صورت وجود)
- مدارک مربوط به سهامداران:
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی سهامداران
- در مورد اشخاص حقوقی، آخرین آگهی تأسیس و تغییرات
- مدارک مربوط به مدیران:
- کپی برابر اصل شناسنامه و کارت ملی مدیران
- گواهی عدم سوء پیشینه مدیران
- مدارک تحصیلی و تخصصی مدیران
- مدارک مربوط به کارکنان:
- فهرست کارکنان شرکت به تفکیک رشته و تخصص
- مدارک تحصیلی و تخصصی کارکنان
- گواهی های مهارت و دوره های آموزشی کارکنان
مدارک تخصصی:
- مدارک مربوط به سوابق و تجارب شرکت:
- فهرست پروژه های انجام شده توسط شرکت
- مدارک و مستندات مربوط به پروژه های انجام شده
- گواهی های رضایت کارفرمایان
- مدارک مربوط به توانمندی های فنی و مهندسی شرکت:
- فهرست تجهیزات و ماشین آلات شرکت
- فهرست نرم افزارهای تخصصی مورد استفاده در شرکت
- مدارک و مستندات مربوط به توانمندی های فنی و مهندسی شرکت
- مدارک مربوط به توان مالی شرکت:
- صورت های مالی دو سال اخیر شرکت
- گواهی عدم سوء پیشینه مالیاتی شرکت
- مدارک و مستندات مربوط به توان مالی شرکت
- مدارک مربوط به مدیریت و نیروی انسانی شرکت:
- چارت سازمانی شرکت
- فهرست شرح وظایف کارکنان
- مدارک و مستندات مربوط به سیستم های مدیریتی شرکت
انواع رتبه بندی شرکت ها
- رتبه بندی پیمانکاری: این نوع رتبه بندی برای شرکت هایی است که در زمینه اجرای پروژه های عمرانی و ساختمانی فعالیت می کنند. رتبه بندی پیمانکاری در 11 رشته و در 5 پایه از 1 تا 5 انجام می شود.
- رتبه بندی مشاور: این نوع رتبه بندی برای شرکت هایی است که در زمینه ارائه خدمات مشاوره ای در زمینه های مختلف مانند مهندسی، معماری، شهرسازی و … فعالیت می کنند. رتبه بندی مشاور در 9 رشته و در 3 پایه از 1 تا 3 انجام می شود.
- رتبه بندی انفورماتیک: این نوع رتبه بندی برای شرکت هایی است که در زمینه ارائه خدمات انفورماتیکی و فناوری اطلاعات فعالیت می کنند. رتبه بندی انفورماتیک در 3 پایه از 1 تا 3 انجام می شود.
- رتبه بندی EPC: این نوع رتبه بندی برای شرکت هایی است که در زمینه طراحی، اجرا و تحویل پروژه های کلید در دست (EPC) فعالیت می کنند. رتبه بندی EPC در 2 پایه صنعتی و غیر صنعتی انجام می شود.
- رتبه بندی انبوه سازی: این نوع رتبه بندی برای شرکت هایی است که در زمینه انبوه سازی مسکن فعالیت می کنند. رتبه بندی انبوه سازی در 2 پایه 1 و 2 انجام می شود.
رتبه بندی شرکتهای پیمانکاری
رتبه بندی پیمانکاران فرآیندی است که به منظور ارزیابی صلاحیت و توانمندی شرکت های پیمانکاری در اجرای پروژه های عمرانی و ساختمانی انجام می شود. این رتبه بندی توسط معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری در ایران انجام می شود.
اخذ رتبه پیمانکاری دارای مزیت های بسیاری می باشد. همین موضوع سبب شده است تا اکثر شرکت های پیمانکاری به دنبال دریافت رتبه برتر برای خود باشند تا بتوانند به واسطه آن وجهه خوبی از خود در اذهان به جای بگذارند.
شرکت های پیمانکاری مجموعه هایی هستند که با افراد حقیقی و حقوقی گوناگون برای فعالیت در زمینه های تخصصی رشته های زیر قرارداد می بندند. این دسته از شرکتها در 11 رشته تقسیم بندی و در پایه های 5 الی 1 رتبه بندی می شوند که عبارتند از:
- رشته ها:
- ابنیه و ساختمان: شامل ساخت و ساز انواع ساختمان های مسکونی، تجاری، اداری و …
- راه و ترابری: شامل ساخت و ساز انواع راه ها، پل ها، تونل ها، فرودگاه ها و …
- ارتباطات: شامل احداث شبکه های مخابراتی، فیبر نوری و …
- کشاورزی: شامل احداث سیستم های آبیاری، زهکشی، گلخانه ها و …
- آب: شامل ساخت و ساز سدها، تصفیه خانه های آب، شبکه های آبرسانی و …
- نیرو: شامل احداث نیروگاه ها، شبکه های برق رسانی و …
- صنعت و معدن: شامل ساخت و ساز کارخانجات، تاسیسات صنعتی و …
- نفت و گاز: شامل احداث تاسیسات نفتی و گازی، خطوط لوله و …
- تاسیسات و تجهیزات: شامل احداث تاسیسات مکانیکی، برقی، هیدرولیکی و …
- کاوش های زمینی: شامل انجام مطالعات ژئوتکنیکی، حفاری چاه ها و …
- مرمت آثار باستانی: شامل مرمت و بازسازی بناهای تاریخی و فرهنگی
- پایه ها:
- پایه 1: بالاترین رتبه برای شرکت های پیمانکاری و مختص به شرکت های با سابقه درخشان، توان مالی بالا و کادر فنی مجرب است.
- پایه 2: شرکت های دارای این رتبه قادر به اجرای پروژه های بزرگ در سطح ملی هستند.
- پایه 3: شرکت های دارای این رتبه مجاز به اجرای پروژه های متوسط در سطح ملی و پروژه های بزرگ هستند.
- پایه 4: شرکت های دارای این رتبه مجاز به اجرای پروژه های متوسط در سطح استانی و پروژه های کوچک هستند.
- پایه 5: پایین ترین رتبه برای شرکت های پیمانکاری و مختص به شرکت های با سابقه کار محدود و توان مالی پایین است.
رتبه بندی شرکت های مشاور
شرکت های مهندسی مشاور دارای سه رتبه بندی می باشد که حداقل آن پایه 3 و بالاترین پایه شرکت های مهندسی مشاور پایه 1 می باشد. در فرآیند اخذ رتبه مشاور، امکانات فنی و نرم افزاری ،ساختار مدیریتی، تجربه کاری و همچنین نیروی فنی و مهندسی مورد ارزیابی قرار می گیرند. جهت عقد قرارداد با سازمان های دولتی و سایر شرکت ها اولین سوال رتبه شرکت می باشد دارا بودن اخذ رتبه در پایه های بالاتر و بهتر سبب می گردد تا پروژه های بهتر و بیشتری به سوی شرکت شما بیایند و از فرصت های شغلی مناسب تری برخوردار گردید.
شرکت های مشاور در 9 رشته تقسیم بندی می شوند که عبارتند از:
- رشته شهرسازی و معماری
- رشته راه و ترابری
- رشته مهندسی آب
- رشته مطالعات کشاورزان
- رشته مخابرات
- رشته انرژی
- رشته معدن
- رشته صنعت
- رشته نفت و گاز
جهت اخذ رتبه مشاور بایست ابتدا شرکت مهندسی مشاور خود را طبق موازین قانونی به ثبت برسانید و مدارک معتبر در این زمینه را بدست آورید. شرکت های مشاوره ای در زمینه طراحی، مطالعه، کارهای نظارت برساخت فعالیت دارند.
تفاوت شرکت های پیمانکاری و مشاور
- شرکت های پیمانکار معمولا در پروژه های عمرانی، ساخت و نظارت بر پیمانکار و به طور عموم اجرایی می باشد در صورتی که شرکت های مشاور در زمینه ی طرح ریزی و کارهای نظارت بر ساخت فعالیت دارند و بدین طریق واسطی میان پیمانکار و کارفرما محسوب می شوند.
- جهت اخذ گرید و رتبه بندی شرکت های پیمانکاری امتیازها شامل امتیاز نیروی انسانی متخصص،سوابق کاری و استطاعت مالی می باشند در صورتیکه در رتبه بندی شرکت های مشاور، مازاد بر نیروی فنی و مهندسی، امکانات فنی و نرم افزاری نیز بررسی می گردند.
- در شرکت های پیمانکاری رتبه بندی شرکت ها در یازده رشته طبقه بندی شده است که گرید آن ها از 1 (بالاترین) تا 5 (پایین ترین) امتیاز بندی می شود در صورتیکه شرکت های مشاور در پایه های 1، 2 و 3 رتبه بندی می شوند.
رتبه بندی شرکت های انفورماتیک
رتبه بندی شرکت های انفورماتیک سیستمی است که توسط سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی (کمیته فنی شورای عالی انفورماتیک) اجرا می شود و به منظور ارزیابی توانمندی های فنی، مدیریتی، مالی و عملکردی این شرکت ها در ارائه خدمات انفورماتیکی به کار گرفته می شود.
این رتبه بندی به شرکت ها در سطوح مختلف از 1 تا 7 اعطا می شود که هر سطح نشان دهنده ی صلاحیت و ظرفیت آن شرکت برای انجام پروژه های مختلف با پیچیدگی های متفاوت است.
حصول رتبه بالاتر برای شرکت های انفورماتیک، مزایای متعددی از جمله امکان شرکت در مناقصات و مزایده های دولتی، جلب اعتماد بیشتر مشتریان، ارتقای اعتبار و برند شرکت، دسترسی به تسهیلات و حمایت های دولتی و … را به همراه خواهد داشت.
رتبه بندی شرکت های انفورماتیک در 15 رشته تقسیم بندی می شوند که به شرح ذیل می باشد:
- تولید و پشتیبانی موارد سخت‌افزاری Mainframe
- تولید و ارائه بخش های رایانه ای غیرMainframe
- تولید و ارائه قطعات جانبی و ملزومات
- تولید و ارائه دستگاه‌های جانبی
- تولید و پشتیبانی نرم‌افزارهای سفارش کاربر
- تولید، ارائه و پشتیبانی پکیج های نرم‌افزاری از جمله نرم افزارهای محتوا محور
- ارائه و پشتیبانی نرم‌افزارهای پایه، سیستم و ابزارها
- خدمات شبکه‌های اطلاع رسانی
- شبکه داده‌های مخابراتی و رایانه ای
- تامین امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات ( پنتست )
- مشاوره، طرح ریزی و نظارت بر اجرای پروژه های انفورماتیکی
- آموزش و پژوهش در حوزه های انفورماتیک
- خدمات پشتیبانی در حوزه های انفورماتیک
- سیستم های اتوماسیون صنعتی و سازمانی
- ارائه سیستم های ویژه ( سایر )
رتبه بندی شرکت های EPC طرح و ساخت
رتبه بندی شرکت های EPC (مهندسی، تامین کالا و اجرا) سیستمی است که برای ارزیابی توانمندی های این شرکت ها در انجام پروژه های مختلف طراحی، ساخت و اجرا (EPC) به کار گرفته می شود. این رتبه بندی توسط سازمان های مختلف دولتی و غیردولتی در کشورهای مختلف انجام می شود و معیارهای آن ها می تواند با یکدیگر متفاوت باشد.
در ایران، رتبه بندی شرکت های EPC توسط معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری انجام می شود. این معاونت، آیین نامه ای را برای این کار تدوین کرده است که در آن معیارهای مختلفی برای ارزیابی شرکت ها در نظر گرفته شده است.
مهمترین معیارهای رتبه بندی شرکت های EPC در ایران عبارتند از:
- سابقه و تجربه شرکت در انجام پروژه های EPC
- توانمندی های فنی و مهندسی شرکت
- توان مالی شرکت
- مدیریت و نیروی انسانی شرکت
- کیفیت و ایمنی پروژه های اجرا شده توسط شرکت
- رضایت کارفرمایان از عملکرد شرکت
تقسیم بندی رشته های شرکت های طرح و ساخت به شکل زیر می باشد :
- رشته طرح و ساخت ساختمان
- ساختمانهای آموزشی، بهداشتی و درمانی و در نهایت ورزشی
- ساختمانهای اداری، تجــاری، مسکونی و صنعتی
- دکوراسیون و معماری داخلی
- مرمت و بهسازی بافت های فرسوده شهری
- پدافند غیر عامل و مقاوم سازی بافت های موجود
- رشته طرح و ساخت آب
- ساخت سد و سازه های دریایی
- خطوط آبرسانی آبیاری
- تاسیسات آب و فاضلاب
- حفاظت و مهندسی رودخانه
- تونلها و سازه های زیرزمینی
- مقاوم سازی
- رشته طرح و ساخت راه و ترابری :
- راه سـازی
- پل و تونل سـازی
- حمل و نقل ریلـی
- ساخت فرودگاه
- ساخت بنادر
- مقاوم سازی
- رشته طرح و ساختکشاورزی
- کشاورزی، دامپروری و منابع طبیعی
- آبزیان و شیـلات
- فضای سبز
- آبیاری قطره ای و تحت فشار
- رشته EPC آثار تاریخی و فرهنگی
- پژوهش فرهنگ و تاریخ
- مرمت بنا و بافتهای تاریخی
- معرفی
- مقاوم سازی
نحوه استعلام رتبه شرکت های پیمانکاری
رتبه شرکت های پیمانکاری بر اساس تعداد افراد متخصص، صلاحیت پیمانکاران، کیفیت فعالیت ها، رعایت اصول و قوانین و میزان سود دهی و توان مالی آنها مشخص می شود. استعلام رتبه شرکتهای پیمانکاری با ارائه تعهدنامه محضری کلیه اعضای هیئت مدیره مبنی بر فعالیت نداشتن در پست های دولتی و سایر مدارکی که در قسمت های قبلی درباره آنها صحبت شد امکان پذیر می باشد.
برای اینکه رتبه شرکت شما مشخص شود باید اعضایی نظیر مجری پروژه، مدیر امور فنی مهندسی، ذی حساب، نماینده امور پیمانکاران و نماینده مشاور کارفرما در دستگاه اجراییتان وجود داشته باشند.
نحوه استعلام رتبه شرکت پیمانکاری به این شکل است که ابتدا با مراجعه به وب سایت ساجات مراحل اولیه وارد کردن اطلاعات و بارگذاری اسکن مدارک را به صورت الکترونیکی انجام داده و سپس در زمان اعلام شده به صورت حضوری برای تحویل مدارک به سازمان مربوطه مراجعه می نمایید.
بعد از 4 سال چه باید کرد
تمدید رتبه شرکت از موضوعاتی می باشد که هرچند هر چهار سال یک بار برای شرکت های رتبه دار اتفاق می افتد ولی از آنجایی که هر ساله ظرفیت ها و امتیازات لازم جهت اخذ رتبه های مختلف دستخوش تغییرات (افزایش) می شوند، لیکن نباید انتظار داشت شرکت ها با همان شرایط 4 سال قبل بتوانند تمدید گواهی را براحتی و با سرعت انجام دهند .
